چند سالی هست که آفت قرنطینه‌ای مگس میوه مدیترانه‌ای(Ceratitis capitata) در کشور افزایش پیدا کرده و باعث نگرانی بسیاری از کشاورزان شده است. کشاورزان همیشه از ما در مورد بهترین راه مبارزه با مگس مدیترانه‌ای و زمان مبارزه با مگس مدیترانه‌ای سوال می‌کنند. حتی برخی از کشاورزان برای از بین بردن مدیترانه‌ای از گازوئیل هم استفاده کردند ولی نتیجه خوبی از این روش به دست نیاوردند. زیرا مبارزه با مگس مدیترانه‌ای حتماً نیازمند شناخت مراحل زندگی، نسل‌ها و نحوه تولید مثل این حشره است. در مقاله پیش رو به بررسی دقیق‌تر این مسئله می‌پردازیم.
آفت مگس مدیترانه ای
مگس میوه یکی از مهمترین آفات باغات میوه مناطق معتدله است که به محصولاتی مانند سیب، گلابی، هلو، زردآلو، خرمالو، مرکبات و گوجه حمله میکند و خسارت وارد میکند. یک آفت چند نسلی است در طول سال تولید مثل میکند. مگس مدیترانه‌ای بومی مناطق آفریقا گرمسیری و نیمه گرمی دنیا است تا چند سال پیش به صورت یک آفت قرنطینه‌ای در کشور ما مطرح بود. از نظر مشخصات ظاهری مگس بالغ ۴ تا ۵ میلی‌متر و به رنگ زرد یا سیاه است که سری زرد و بزرگ با نوار قهوه‌ای روشن، چشمان مرکب قرمز سینه زرد و سیاه با موهای نرم و بال‌های شفاف با نوارهای جدا از هم دارد. عکس مگس مدیترانه ای را برای آشنایی دقیق تر شما قرار داده ایم.تخم این آفت شبیه دانه‌های برنج به رنگ سفید و کشیده است. لاروهای این آفت سفید رنگ و خمیده و دوکی شکل هستند. شفیره‌ها بیضی قهوه‌ای رنگ و ۴ تا ۵ میلی‌متر طول دارند.
- چرخه زندگی آفت مگس مدیترانه‌ای
حشره کامل تخم‌های خود را در دسته‌های ۵ تا ۱۵ تایی در زیر پوست میوه‌ها می‌گذارد محلی که روی میوه تخم گذاری شده رنگ پریده شده و سپس قهوه‌ای میشود. لاروها بعد از خروج از تخم شروع به تغذیه از بافت میوه کرده و بعد از ۹ تا ۵۰ روز و تعویض سه بار پوست به صورت جهنده از میوه خود را به بیرون پرتاب کرده، تا عمق ۱۰ سانتی‌متری خاک می‌روند و آنجا تبدیل به شفیره می‌شوند. در شرایط مناسب آب و هوایی این آفت می‌تواند تا ۱۲ نسل در سال داشته باشد. در شهرهای مازندران، تهران و البرز ۵ تا ۶ نسل دارد و به میوه‌هایی مانند پرتقال، نارنگی، هلو، شلیل، انجیر و خرمالو خسارت وارد میکند.
- خسارت آفت مگس مدیترانه‌ای
مگس میوه کامل در شرایط مساعد آب و هوایی ۶ تا ۸ ماه می‌تواند زنده بماند. این حشره در دوره لاروی از گوشت میوه تغذیه میکند در پوست میوه‌ها زخمی که به دلیل تخم گذاری ایجاد شده محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها بوده در نتیجه میوه لهیده میشود. میوه‌های آسیب دیده معمولاً روی زمین ریزش می‌کنند و از بین می‌روند.مدیریت و کنترل آفت مگس مدیترانه مبارزه با آفت و مگس مدیترانه‌ای به دلیل اینکه زمان زیادی از سال را در حال تولید مثل است و زمستان را در عمق خاک سپری میکند کار بسیار دشواری است. در سال‌های اخیر کشاورزان روش‌های مختلفی مانند استفاده از گازوئیل برای مبارزه با برای مبارزه با مگس مدیترانه‌ای به کار برده‌اند که متاسفانه نتایج خوبی را به دنبال نداشته است. برای مبارزه با این آفت باید به چرخه زندگی و نحوه تولید مثل حشره دقت کنیم. قبل از هر چیز باید باغات آفات زده را با نصب تله‌های جلب کننده یا تله زرد چسبنده شناسایی کنیم.
- روش مکانیکی در کنترل مگس میوه
در این روش همه میوه‌های آلوده و ریخته شده پای درخت و روی شاخه‌ها را جمع آوری کرده و در عمق ۵۰ سانتی‌متری خاک دفن کنید و روی آن را آهک بپاشید. در انتهای زمستان خاک اطراف درختان را برگردان کنید و شخم سطحی بزنید. انجام همین کار ساده یعنی جمع آوری بقایای میوه‌ها می‌تواند بخش زیادی از خسارت را در سال‌های بعد جلوگیری کند
- روش شیمیایی در کنترل مگس مدیترانه‌ای
بهترین سم برای مگس میوه چیست؟
در صورت آلودگی شدید باید با استفاده از پروتئین هیدرولیزات ۲۰ تا ۳۰ در هزار به همراه سمومی مانند مالاتیون در روی تنه درختان طعمه پاشی شود. معمولا روی تمام درختان طعمه پاشی انجام نمی‌شود مگر یکی و دو ردیف از درختان در ضلع جنوب شرقی و جنوب غربی باغ طعمه پاشی میشود. بهترین زمان مبارزه مگس مدیترانه‌ای معمولا از اواسط تا اواخر زمستان با نصب تله‌های جاذب است که باید تا شهریور ماه ادامه داده شود و همزمان با افزایش تعداد مگس‌ها در تله‌ها تعداد تله های حاوی پروتئین هیدرولیزات و سم مالاتیون افزایش داده شود. همچنین طعمه پاشی روی درختان دو تا سه نوبت انجام شود. بهترین روش مبارزه با مگس مدیترانه‌ای شامل انجام یک اقدام نمی‌شود بلکه باید تمام اقدامات گفته شده را انجام دهیم.
- تله های جذب کننده
یکی از راه‌های کنترل موثر این آفت استفاده از انواع تله ها با جلب کننده‌های فرمونی یا حاوی سموم است. تله زرد چسبنده که یک صفحه زرد رنگ چسبان است و به خاطر موادی که دارد سبب جذب حشره میشود. با این روش میتوان به نرخ آمار مگس های مدیترانه ای هم دست یافت.
- تله مکفیل
این تله که حاوی ماده سراتراپ است بیشتر حشرات ماده را سمت خود جلب میکند.
- تله مکفیل فرمونی
این نوع تله با موادی به نام Trimedlure شارژ شده و مگس های نر را به سمت خود جلب میکند.
نحوه قرارگیری تله ها: تله ها در ارتفاع ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتی متری از سطح زمین و در قسمت جنوبی به سمت داخل درخت نصب میشود.
آموزش ساخت تله مگس مدیترانه ای
در شرایطی که شما عزیزان امکان تهیه تله‌های آماده مانند تله مکفیل یا سطلی را ندارید فقط کافیست با مشاهده عکس یکی از این تله‌ها تله مورد نیاز خود را بسازید. برای ساخت تله مگس مدیترانه‌ای به یک شیشه نوشابه خالی یک و نیم لیتری، یک تکه سیم و یک چاقو نیاز داریم. در قسمت یک سوم پایینی شیشه محل ریختن محلول سمی است. کمی بالاتر از این قسمت دو یا سه سوراخ با قطر ۳ سانتی متر ایجاد کنید و بالای شیشه را با یک سیم به درخت آویزان کنید.
نتیجه گیری
در این مقاله در رابطه با راه‌های مبارزه با مگس مدیترانه‌ای یا مگس میوه، بهترین زمان و بهترین روش مبارزه با مگس میوه نحوه ساخت تله مگس مدیترانه‌ای و مقدار سم لازم در تله مگس مدیترانه‌ای نکات قابل استفاده و مورد نیاز کشاورزان آموزش داده شد. امیدواریم که مطالب گفته شده برای شما کشاورزان عزیز مفید بوده باشد برای اطلاع از سموم قابل استفاده در کنترل مگس مدیترانه‌ای به بخش محصولات مراجعه کنید.
